5 April 2019 Movie Der Balkon. Wehrmachtsverbrechen in Griechenland

Film & Gespräch mit Regisseur Chrysanthos Konstadinidis und Prof. Christoph Schmik-Gustavus

Information

Event location

endstation.kino
Wallbaumweg 108
44894 Bochum

Date

05.04.2019, 19:00 - 22:00 Hr

Themes

Politics of Memory / Antifascism, German / European History

Downloads

„Und nicht vergessen“, ist das Leitmotiv dieses Films!  Ligiádes, ein Dorf in Épirus: wegen seiner wunderbaren Aussicht der „Balkon“ von Ioánnina genannt. Doch die Idylle kann die Geschichte eines Nazi-Verbrechens nicht verdecken, die ein deutscher Historiker im Film recherchiert und dokumentiert. Die Nachkriegsgenerationen hören durch ihn zum ersten Mal die Stimmen ihrer Vorfahren, die das Verbrechen beschreiben. Es sind Dokumente der Erinnerung und der Trauer vor dem Hintergrund eines kollektiven Traumas.

Ligiádes, Sonntag, 3. Oktober 1943: Die Hälfte der Dorfbewohner ist zur Walnussernte im Dorf Karyes in Zagori. 5 bis 6 Personen, Gäste einer Nomadenhochzeit und Verwandte des Bräutigams, sind am Berghang zu sehen. Sie wollen eine Braut abholen, nach lokalem Brauch. Am späten Nachmittag dringen deutsche Gebirgsjäger der Edelweiß-Division in das Dorf ein. Sie töten wahllos Babys, Kinder, Frauen, Alte, während die Häuser in Flammen aufgehen. Einige verbrennen bei lebendigem Leib. Stunden später kehren die übrigen Bewohner zurück und finden ihre Familien ‒ verkohlt. Noch am folgenden Tag wird ein 14 Monate altes Baby von seinen Mitbewohnern gefunden, an der Brust seiner toten Mutter und erstochen von einem Bajonett.

1989: Ein deutscher Historiker, Christoph U. Schminck-Gustavus, Professor für Rechtsgeschichte an der Universität Bremen, besucht das Dorf und nimmt die Zeugenaussagen auf Audiokassetten auf. Später in diesem Jahr recherchiert er in deutschen Militärarchiven. 2010: Schminck-Gustavus gibt nach Abschluss seiner Forschung u.a. das Buch „Feuerrauch: Die Vernichtung des griechischen Dorfes Lyngiádes am 3. Oktober 1943“ heraus.  2014: Bei einem offiziellen Besuch in Ligiádes bittet Bundespräsident Joachim Gauck im Auftrag der Bundesrepublik Deutschland erstmals nach dem Ende des Zweiten Weltkriegs um Vergebung.

Der Regisseur des Films, Chrýsanthos Konstantinídis, hört die Geschichten von Ligiádes, seinem Heimatort. Um sie zu erzählen, beginnt er im Jahr 2013 Zeugnisse von Überlebenden und deren Nachkommen mit seiner Kamera festzuhalten. Zu diesem Zeitpunkt kennt er Christoph Schminck-Gustavus bereits und legt dessen Recherchen seinem Film zugrunde. Schließlich kehrt Konstantinídis mit umfangreichem Filmmaterial aus Ligiádes und Deutschland zurück.

Der Film: „The Balcony – Memories of Occupation“ von Chrýsanthos Konstantinídis, (Griechenland 2018, 101 Min, OmdeuU, FSK: 18, Griechisch mit deutschen Untertiteln)

  • Anschließend: Filmgespräch mit Regisseur Chrysanthos Konstantinidis und Prof. Christoph Schminck-Gustavus.


Το Μπαλκόνι – Μνήμες Κατοχής

« Μην ξεχνάτε! », είναι το κύριο θέμα αυτής της ταινίας. Λιγκιάδες: Το “Μπαλκόνι” των Ιωαννίνων με την υπέροχη θέα. Αλλά το ειδύλλιο αυτό δεν μπορεί να αποκρύψει την ιστορία ενός ναζιστικού εγκλήματος που ένας Γερμανός ιστορικός ερευνά και τεκμηριώνει στην ταινία. Οι μεταπολεμικές γενιές ακούν μέσα του για πρώτη φορά τις φωνές των προγόνων τους που περιγράφουν το έγκλημα. Είναι έγγραφα μνήμης και θλίψης με φόντο το συλλογικό τραύμα.
Λιγκιάδες, Κυριακή 3 Οκτωβρίου 1943: Οι μισοί κάτοικοι του χωριού βρίσκονται πίσω από το βουνό Μιτσικέλι, στο χωριό Καρυές Ζαγορίου, για τη συγκομιδή καρυδιών. Στην πλαγιά του βουνού, 5 με 6 συγγενείς του γαμπρού ενός σαρακατσάνικου γάμου πάνε στα κονάκια να παραλάβουν τη νύφη σύμφωνα με το τοπικό έθιμο. Αργά το μεσημέρι, Γερμανοί αλπινιστές καταδρομείς της μεραρχίας Εντελβάις εισβάλουν στο χωριό. Σκοτώνουν αδιακρίτως βρέφη, παιδιά, γυναίκες, γέροντες και τυλίγουν τα σπίτια στις φλόγες. Κάποιοι καίγονται ζωντανοί. Ώρες μετά, οι υπόλοιποι κάτοικοι επιστρέφουν για να βρουν τις οικογένειές τους απανθρακωμένες.Την επόμενη ημέρα ένα μωρό 14 μηνών βρέθηκε από τους συγχωριανούς του να θηλάζει στη νεκρή μητέρα του όντας τραυματισμένο από ξιφολόγχη στην πλάτη.

1989: Ένας γερμανός ιστορικός επισκέπτεται το χωριό και με ένα κασετόφωνο συλλέγει μαρτυρίες από τους επιζήσαντες του ολοκαυτώματος. Αργότερα, ανατρέχει στα γερμανικά στρατιωτικά αρχεία για περαιτέρω έρευνα. 2010: Ο ιστορικός αυτός  Christoph U. Schminck Gustavus, καθηγητής Ιστορίας Δικαίου του Πανεπιστημίου της Βρέμης, εκδίδει την τριλογία “Μνήμες Κατοχής”. Το τρίτο βιβλίο επικεντρώνεται στο ολοκαύτωμα των Λιγκιάδων. 2014: Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Joachim Gauck επισκέπτεται τους Λιγκιάδες και για πρώτη φορά Γερμανός αξιωματούχος ζητά δημόσια “Συγνώμη” για τα εγκλήματα των ναζί στην Ελλάδα.
Ο σκηνοθέτης Χρύσανθος Κωνσταντινίδης, μεγαλώνει με τις ιστορίες των Λιγκιάδων, του τόπου καταγωγής του.

Το 2013, θέλοντας να μοιραστεί τις ιστορίες αυτές κι αφού έχει συναντήσει τον  Christoph U. Schminck Gustavus, ξεκινά να καταγράφει στο φακό του μαρτυρίες από επιζήσαντες και από τους απογόνους τους . Το βιβλίο του καθηγητή γίνεται ιστορικός σύμβουλος και συνοδοιπόρος αυτού του εγχειρήματος. Ο Κωνσταντινίδης επιστρέφει από τους Λιγκιάδες και τη Γερμανία με μεγάλο όγκο κινηματογραφικού υλικού.         

Στις 5 Απριλίου 2019 στις 7 μ.μ., η πρωτοβουλία Hellas-Solidarität Bochum, σε συνεργασία με το Kino Endstation και το ίδρυμα Rosa Luxemburg Stiftung NRW θα παρουσιάσουν το ντοκιμαντέρ «Το μπαλκόνι – μνήμες κατοχής» του Χρύσανθου Κωνσταντίδη, (Ελλάδα 2018, 101 λεπτά, Ελληνικά με γερμανικούς υπότιτλους, FSK: 18).

  • Θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη Χρύσανθο Κωνσταντινίδη και τον καθηγητή Christoph U. Schminck-Gustavus.


In Kooperation mit: Hellas Solidarität Bochum und dem endstation.Kino

Location

Contact

Rosa-Luxemburg-Stiftung Nordrhein-Westfalen

Phone: 0203 3177392